سازمان مردم نهاد هما

سوم: مشارکت فعال

یک جامعه‏ سیاسی سالم به شهروندان فعال نیازمند است. در واژگان یونان قدیم، شهروندی همیشه ابتدائاً پیرامون مشارکت مطرح بود یعنی پیرامون توانمندی فعال شدن در اداره‏ی جامعه. تعهد به مشارکت فعال در اداره‏ جامعه، اولین فضیلت شهروندی است.

شهروندان می‌توانند در مباحثی چون کاهش جرایم، بازسازی و تامین مسکن، آموزش و فرهنگ‌سازی حقوق شهروندی و حفظ و رعایت بهداشت و نظافت پیرامون شهری خود و حل و فصل بعضی مسائل اجتماعی دیگر مؤثر باشند. در ضمن، با راه‌های گوناگونی همچون مراجعه به دادگاه و مراجع قضایی نیز می‌توانند با مشکلات و معضلات اجتماعی برخورد کنند.

🆔@shahrvandi_homa

دولت در برابر شهروندان خود تعهداتی دارد که باید به آنها عمل کند. حفظ کرامت انسانی، ارتباط با مردم، تلاش برای آبادانی، حمایت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه، افزایش سطح درآمد و رفاه مردم، گردش سرمایه و جلوگیری از انباشت آن، تخصیص عادلانه منابع و امکانات و رعایت اولویت‌ها، برقراری امنیت و ایجاد نظم و انضباط اداری و همچنین صیانت از حقوق فردی، همگی از تعهدات دولت در قبال شهروندان است. بنابراین، دولت در مقابل شهروندان مسئولیت‌های بسیار پراهمیت و مهمی بر عهده دارد که اگر این مسئولیت‌ها درست اجرا شوند، شهروندان هم برای انجام دادن مسئولیت‌های خود تلاش بیشتری می‌کنند.

🆔@shahrvandi_homa

هر شهروندی مجموعه‌ای از حقوق و تکالیف دارد. تکالیف هر شخص به مسئولیت‌های شهروندی او مرتبط می‌شود. این مسئولیت‌ها و تکالیف در جنبه‌های گوناگونی می‌تواند مصونیت داشته باشد. بخشی از تکالیف، تکالیف فردی هستند و به خود فرد ارتباط پیدا می‌کند، مانند حفظ نظافت محیط پیرامون و‌ رعایت قوانین شهری. بخشی دیگر هم به تکالیف اجتماعی افراد مربوط است، یعنی چون یک فرد در یک کشور زندگی می‌کند، نسبت به جامعه پیرامونی خودش طبق مسئولیت‌ها و تکالیفی که برعهده دارد باید عمل کند و باید به گونه‌ای باشد که دچار نقض اجتماعی نشود. این مسئولیت‌ها شامل کمک به افراد نیازمند و سالمندان، رعایت حقوق شهروندی و رعایت عدالت اجتماعی می‌شود.

🆔@shahrvandi_homa

مسئولیت اجتماعی از پژوهش های اخلاق کسب و کار می باشد که به نقش و عملکرد شرکتها در اجتماع می پردازد. مسئولیت اجتماعی مجموعه ای از تعهدات و وظایف است که شرکت می بایست در جهت حفظ ، مراقبت و کمک به جامعه ای که در آن فعالیت می کند ، انجام دهد.

در تعریفی واضح تر این گونه نیز می توان بیان کرد که مسئولیت اجتماعی فعالیت هایی است که پیش برنده سود و منفعت اجتماعی بوده و فراتر از منافع سازمان و آن چیزی است که قانون بایسته داشته است .

مطالبه و درخواست از سازمان ها برای رفتار و عملی مسئولانه در قبال جامعه ، موضوعی است که امروزه و با توجه به گسترش روزافزون اثرگذاری آن ها بر یعنی اقتصاد، جامعه و محیط زیست، در دهه های پایانی قرن بیستم شدت گرفته و منجر به این شده که مفهومی تحت عنوان مسئولیت اجتماعی سازمانها یا CSR در دنیای مدیریت ظهور پیدا کند . بر خلاف نگاه سنتی به مدیریت و کسب و کار، سازمان ها دیگر فقط در مقابل سهامداران شان مسئول نبوده و نباید فقط به افزایش سود کوتاه مدت سهامداران خود بیاندیشند. بدین ترتیب انتظار می رود سازمان ها که در ارتباط با ذینفعان دیگری نیز هستند ، خواسته های مشروع آن ها را هم مورد لحاظ قرار دهند.

🆔@shahrvandi_homa

توضیح دادن مفهوم شهروندی و تعریف حقوق شهروندی کار آسانی نیست زیرا هر کشوری شهروندان خود را طبق قانون اساسی‌اش تعریف می‌کند و قانون اساسی کشورهای مختلف، پایه و اساس بسیار متفاوتی دارد. علاوه بر این، مفهوم شهروندی می‌تواند از زوایای مختلفی از جمله دیدگاه تاریخی، فلسفی، حقوقی و جامعه‌شناختی بررسی شود.

مفهوم شهروندی را می‌توان به این شکل تعریف کرد: «شهروندی رابطه‌ای بین فرد و حکومت است که در آن فرد به کشورش اعلام وفاداری می‌کند و در عوض حق محافظت شدن و امنیت دارد». شهروندی به معنی به دست آوردن آزادی‌هایی در قبال انجام مسئولیت‌های مشخص است.

شهروندان حقوق، وظایف و مسئولیت‌های مشخصی دارند که وجه تمایز بین آن‌ها و افراد خارجی است. افراد خارجی شامل تعریف حقوق شهروندی نمی‌شوند و همان‌طور که از مزایای آن بهره‌مند نمی‌شوند، وظیفه انجام مسئولیت‌های آن را نیز ندارند. معمولا حقوق سیاسی مانند حق رای دادن یا فعالیت سیاسی ذیل تعریف حقوق شهروندی شمرده می‌شوند. در عوض، وفاداری، پرداخت مالیات و خدمت نظامی (معمولا در قالب خدمت سربازی) جزو وظایف یک شهروند هستند.

یکی دیگر از راه‌های تعریف حقوق شهروندی این است که آن را شکلی از تابعیت ملی با امتیازات بیشتر توصیف می‌کنند. این تعریف گسترده‌تر نشان‌دهنده روابط خاصی بین فرد و حکومت است که لزوما به معنی حقوق سیاسی نیست اما رعایت حقوق شهروندی دیگر را تضمین می‌کند. تابعیت هم‌چنین نشان‌دهنده رابطه‌ای بین حکومت و موجوداتی بجز افراد است از جمله شرکت‌ها، کشتی‌ها و هواپیماها.